گیر کردن اجسام در گلو و خفگی کودکان

خفگی در کودکان و شیوه برخورد با آن

هنگامی که چیزی در گلوی کودک گیر کند منجر به بسته شدن راه هوایی او شده و نفس کشیدن سخت می گردد. چنین رخدادی می تواند زمان خوراکی خوردن یا بازی کردن کودک با هر چیز کوچکی روی دهد. خفگی به دنبال گیر کردن اجسام خارجی در کودکان بیش از بزرگسالان رخ می دهد. از آنجا که می تواند جان کودک را به خطر بیاندازد، دانستن نشانه های خطر، راه های پیشگیری و برخورد درست و به هنگام با چنین پیشامدی برای همه ی ما به ویژه پدران و مادران یک نیاز اساسی است.

چگونه از گیر کردن اجسام در گلوی کودک خود پیشگیری کنیم؟

پیشنهاد می شود به کودکان زیر ۴ سال، خوراکی هایی که گرد و سفت هستند نخورانید مگر اینکه آن ها را به تکه های کوچکتر خرد کنید. بچه ها، در این سن گاهی خوراکی را بدون این که درست بجوند قورت می دهند. از این دسته خوراکی ها چند نمونه را اینجا برمی شمریم:

• انگور( بهتر است پوست کنده باشد.)
• ذرت بوداده
• تکه های گوشت
• بادام زمینی، کشمش، تخمه ها، دانه ها و دیگر آجیل های از این دست
• هویج و دیگر خوراکی های که حلقه ای خرد شده اند.
• بهتر است از دادن آبنبات های سفت و آدامس به کودکان در این سن خودداری کنید.

زیرنظر داشتن فرزند خود هنگام خوردن

در زمان خوراکی خوردن کودک همیشه چشمتان به او باشد. گاهی خفگی زمانی رخ می دهد که فرزند بزرگتر به خواهر یا برادر کوچکتر خوراکی که نباید، می دهد. هنگام خوردن باید کودک راست و آرام نشسته باشد و هرگز نگذارید با دهان پر راه برود، بازی کند یا بدود.

دور از دسترس نگه داشتن وسایل خطرناک

هر چیز کوچک و گردی بهتر است از دسترس کودک دورباشد. اسباب بازی های سازگار با سن کودک را برای او فراهم کنید. زیر فرش، مبلمان و بین اسباب خانه را برای چیزهایی مانند سکه، گلوله، توپ های کوچک، تکه های ریز اسباب بازی، دکمه، جواهرات، سنگریزه، باتری و … بررسی کنید.

خواباندن نوزاد به پشت

از آنجا که برای نوزادان تکان دادن و بلند کردن سر دشوار است، بهتر است آن ها را به پشت بخوابانید تا صورتشان به پایین قرار نگیرد. همچنین از تشکی که تا اندازه ای سفت باشد برای جای خواب نوزاد بهره بگیرید و از قرار دادن بالش نرم یا اسباب بازی در گهواره خودداری کنید.

نشانه های بسته شدن راه هوایی چیست؟

کودکی که دچار خفگی شده است می تواند این نشانه ها را بروز دهد:

• سرفه کردن ناگهانی و شدید
• سختی در نفس کشیدن و احساس خفگی
• نفس کشیدن صدادار و ویزمانند
• کبود و آبی رنگ شدن صورت و دست ها
• استفراغ و بالا آوردن

در بسته شدن خفیف راه هوایی، کودک بلند سرفه می کند ولی توان سخن گفتن و دم و بازدم دارد. اگر شدید باشد، سخن گفتن و نفس کشیدن دشوار می گردد، سرفه ها کم صدا شده، بچه کبود می شود و گاهی هشیاری خود را از دست می دهد.

هنگام خفگی چه کارهایی را انجام دهیم؟

همواره به یاد داشته باشید در چنین زمان هایی نخست با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.

اگر کودک می تواند سرفه کند از او می خواهیم که پی در پی سرفه کند و همزمان هوشیاری او را زیر نظر داریم.

اگر سرفه کردن کارساز نباشد یا کودک توان سرفه کردن را از دست بدهد بدون درنگ درخواست کمک می کنیم و همچنان که هوشیاری کودک را می پاییم، شگرد(=مانور) زیر را پیاده می کنیم:

برای کودکان زیر یک سال (ضربه به پشت و فشار به قفسه سینه)

• نوزاد را روی دست خود گرفته، به گونه ای که سر و صورت نوزاد رو به زمین باشد.
• همچنان که نوزاد روی دستتان است با انگشتان همان دست زاویه های فک پایین را به آرامی نگه دارید.
• با کف دست پنج ضربه ی تند به پشت نوزاد و میانه کتف ها می زنیم.
• پس از هر ضربه بررسی می کنیم ببینیم جسم بیرون آمده یا خیر. این کار را تا ۵ بار انجام می دهیم.
• اگر ۵ ضربه به پشت کارساز نشد، نوزاد را برگردانده و ۵ بار به قفسه سینه فشار می دهیم. برای این کار نیز سر نوزاد بایستی پایین تر از تنه قرار بگیرد و با یک دست خود پشت سر و کمر نوزاد را نگه می داریم.

برای کودکان بالای یک سال تا بزرگسال (ضربه به پشت و فشار به شکم)

• درحالی که کودک به جلو خم شده و سر رو به پایین است ۵ ضربه به پشت می زنیم و اگر پاسخ نگرفتیم به روال زیر به شکم فشار می دهیم.
• بسته به سن و قد کودک، پشت او ایستاده یا زانو زده و دستان خود را دور کمرش می اندازیم و در هم گره می کنیم و بین ناف و پایین جناغ را فشار می دهیم.
• این فشار باید قوی و به سمت بالا باشد و ۵ بار تکرار می شود.

اگر کودک هوشیاری خود را از دست داد، او را روی سطح صاف و محکمی قرار داده و دهان او را باز کنید، اگر چیزی دیدید تلاش کنید با یک انگشت آن را بیرون بیاورید. اگر بهبودی به دست نیامد باید احیای پایه ای کودکان را با دادن ۵ تنفس دهان به دهان آغاز کنید و ببینید آیا قفسه سینه هر بار بالا و پایین می رود یا خیر. اگر دمیدن شما سبب بالا آمدن قفسه سینه نمی شود، سر بیمار را جابجا کنید و دوباره تلاش کنید تا پس از دمیدن قفسه سینه بالا برود.

بن مایه:

Boston Children’s Hospital

Resuscitation Council (UK)

نگاره ها گرفته شده از Merck Manuals